જે વ્યક્તિએ તેની ઉંમરના 20મા વર્ષમાં પેશવાઈના સૂત્રો ધારણ કર્યા છે…તેના 40 વર્ષ સુધીના કાર્યકાળમાં 42 યુદ્ધો લડ્યા છે અને તમામમાં જીત મેળવી છે, એટલે કે જે હંમેશા “અજેય” રહ્યો છે… જેનુ એક યુદ્ધ અમેરિકા જેવા દેશ તેમના દેશ માં સૈનિકોને કોર્સ તરીકે શીખવે છે.આવા ‘પરમવીર’ને તમે શું કહેશો…? તમે તેનું નામ આપી શકશો નહીં..કારણ કે તમે તેને ઓળખતા પણ નથી… 18 ઓગસ્ટ, 1700 ના રોજ જન્મેલા તે મહાન પરાક્રમી પેશ્વાનું નામ છે – “બાજીરાવ પેશવા” જેનો ઈતિહાસ આપણે કોઈ વિગતવાર ઉલ્લેખ વાંચ્યો નથી. આપણે ફક્ત સંજય લીલા ભણસાલીની ફિલ્મ “બાજીરાવ-મસ્તાની” વિશે જાણીએ છીએ. જો મને પહોંચવામાં મોડું થશે તો ઇતિહાસ લખશે કે એક રાજપૂતે મદદ માંગી અને એક બ્રાહ્મણે ખાવાનું ચાલુ રાખ્યું. આટલું કહીને ભોજનની થાળી છોડીને બાજીરાવ તેની સેના સાથે રાજા છત્રસાલની મદદ માટે વીજળીની ઝડપે દોડ્યા. પૃથ્વીના મહાન યોદ્ધાઓમાંના એક, અપરાજીત અને અજેય યોદ્ધા હતા, બાજીરાવ બલ્લાલ. છત્રપતિ શિવાજી મહારાજનું હિંદવી સ્વરાજનું સપનું, જે માત્ર બાજીરાવ બલ્લાલ ભટ્ટ જી દ્વારા પૂર્ણ થયું હતું. આસામ થી ગુજરાત અને કન્યાકુમારી થી કાશ્મીર સુધી ભગવો લહેરાવવાનું અને હિંદુ સ્વરાજ લાવવાનું સપનું બ્રાહ્મણ પેશવાઓએ, ખાસ કરીને પેશવા ‘બાજીરાવ પ્રથમ’ દ્વારા સાકાર થયું હતું. ઈતિહાસની એક મહત્વની ઘટના એ છે કે બાજીરાવે 10 દિવસનું અંતર 48 કલાકમાં માત્ર પાંચસો ઘોડાઓ સાથે, રોકાયા વિના, થાક્યા વિના પૂરું કર્યું હતું.
અત્યાર સુધીના આ બે હુમલા દેશના ઈતિહાસમાં સૌથી ઝડપી માનવામાં આવે છે. એક, ફતેહપુરથી ગુજરાતના બળવાને દબાવવા માટે અકબર નવ દિવસની અંદર ગુજરાત પાછો ગયો અને બીજો બાજીરાવનો દિલ્હી પર હુમલો. બાજીરાવ દિલ્હી સુધી ચઢી ગયો હતો. આજે તાલકટોરા સ્ટેડિયમ ક્યાં છે? ત્યાં બાજીરાવે પડાવ નાખ્યો. ઓગણીસ-વીસ વર્ષના એ યુવાને છેક દિલ્હી અને તેની આસપાસના વિસ્તારોમાં મુઘલ સત્તાને ગ્રહણ કરી લીધી હતી.
ત્રણ દિવસ સુધી દિલ્હીને બાનમાં રાખ્યું. મુઘલ બાદશાહે લાલ કિલ્લામાંથી બહાર આવવાની હિંમત ન કરી. 12મો મુઘલ સમ્રાટ અને ઔરંગઝેબનો પૌત્ર પણ દિલ્હીની બહાર ભાગી જવાનો હતો ત્યારે તેના લોકોએ કહ્યું કે જો તેની હત્યા કરવામાં આવશે તો સલ્તનતનો અંત આવશે. તે લાલ કિલ્લાની અંદર એક અત્યંત ગુપ્ત ભોંયરામાં સંતાઈ ગયો હતો.મુઘલોને પોતાની તાકાત બતાવીને બાજીરાવ પાછા ફર્યા. ભારતના ઈતિહાસમાં બાજીરાવ બલ્લાલ એકમાત્ર એવા યોદ્ધા હતા જેમણે 40 વર્ષની વયે 42 મોટા યુદ્ધો લડ્યા હતા અને એક પણ હાર્યો ન હતો. અજેય, અનન્ય. બાજીરાવ એવા પ્રથમ યોદ્ધા હતા જેમના સમયમાં તેમનો સિક્કો ભારતના 70 થી 80 ટકા પર ચાલતો હતો. એટલે કે ભારતની 70 થી 80 ટકા જમીન પર તેમનું શાસન હતું. બાજીરાવ વીજળી થી પણ ઝડપી હુમલાની કળામાં કુશળ હતા, જેને જોઈને દુશ્મનો નિરાશ થઈ ગયા.
બાજીરાવ મધ્યરાત્રિએ દરેક હિંદુ રાજાને મદદ કરવા હંમેશા તૈયાર રહેતા. આખા દેશનો રાજા હિંદુ હોવો જોઈએ, આ જ તેમના જીવનનું લક્ષ્ય હતું. અને લોકો કોઈપણ ધર્મમાં માનતા હોય, બાજીરાવ તેમની સાથે ન્યાય કરતા હતા. જો તમે ક્યારેય વારાણસી જશો, તો તમને તેમના નામ પરથી એક ઘાટ જોવા મળશે, જેનું નિર્માણ બાજીરાવે પોતે વર્ષ 1735માં કરાવ્યું હતું. જો તમે દિલ્હીના બિરલા મંદિરમાં જશો તો તમને તેમની પ્રતિમા જોવા મળશે. કચ્છમાં જાવ તો એમના દ્વારા બંધાયેલો ‘આઈના મહેલ’, પૂનામાં ‘મસ્તાની મહેલ’ અને ‘શનિવાર વાડા’ જોવા મળશે. જો બાજીરાવ બલાલ નાની ઉંમરે હીટ સ્ટ્રોકને કારણે મૃત્યુ પામ્યા ન હોત તો અહમદ શાહ અબ્દાલી કે નાદિર શાહ ન તો પ્રભુત્વ જમાવી શક્યા હોત અને ન તો બ્રિટિશ અને પોર્ટુગીઝો જેવી પશ્ચિમી સત્તાઓ ભારત પર રાજ કરી શકી હોત..!! 28 એપ્રિલ 1740 ના રોજ, તે શકિતશાળી “અદમ્ય” યોદ્ધાનું મધ્યપ્રદેશમાં સનાવડ નજીક રાવરખેડી ખાતે મૃત્યુ થયું. આપણા ભારત વર્ષ માં આવા ઘણા મહાન રાજા ઓ થઈ ગયા પણ આજ ના યુગ માં ઇતિહાસ ને દબાવી ને રાખવા માં આવ્યો છે જે અત્યાર ની નવી પેઢીને જાણવો જરૂરી છે.